AZƏRBAJCANIN MÖVCUD EKOLOJİ PROBLEMLƏRİİN HƏLLİ YOLLARI

Hazırda bütün dünyada mövcud ekoloji problemlərin sistem halında öyrənilməsinin elmi əsasını “Hövzə Metodu”  təşkil edir. Bu metod mühitin çirklənməsinə aid bir çox vacib parametrləri “haradan, nə və nə qədər”  suallarına konkret cavab tapmağa imkan verir.

1. Ekoloji nəzarəti elmi sistem halında öyrənmək və kompyuterləşdirmək üçün 70 inzibat bölgəni 40 hövzə daxili bölgə ilə əvəz edərək həmin bölgələrin sərhədlərində iri və xırda çay hövzələrinin keçid-nəzarət müşahidə məntəqələri yaratmaq. Bu təbii təsərrüfat sahələrinin ekoloji bölgələr arasında bölünməsini təmin etməklə ekoliji məsuıiyyəti düzgün ünvanlandırır.

 

2. Kənd təsərrüfatı və sənayenin problemləri üxvi surətdə bir-bii ilə baglı olduğundan və bütün fəaliyyətlər torpaqla bağlı olduğundan Torpaqların ekoloji qiymət xəritələri (Torpaqların Ekoloji Pasportları) hər bir mikrorayon, rayon vahidləri və ümumi respublika üzrə hazırlanmalıdır. Bu xəritələr üzərində torpaqların ekoloji pasportunun ən vacib parametrləri verilməlidir.

 

3. Respublika rayon və mikrorayon vahidləri üzrə torpaqların münbitliyini bərpa, mühafizə və idarəetmə ekoloji münbitlik modelinin işlənib hazırlanmalıdır (kənd təsərrüfatı bitkiləri, yem bitkiləri və meşə sahələrinə üçün).

 

4. Bütövlükdə kənd təsərrüfatı və sənaye sahələrini ekologiyalaşdırmaq üçün uşaq bağçalarından başlayaraq orta. ali təhsil və eləcədə hərbi məktəblər daxil olmaqla ekoloji mədəniyyətin artırılması işinin dövlət siyasəti səviyyəsinə qaldırılması.

 

5. Yay və qış otlaq torpaqlarını müəyyən edən və bu problemləri nizamlayan, mal-qara üçün  yem  parametrlərindən bəhs edən və tənzimləyən ərazilərin xəritələrinin hazırlanması.

 

6. Radionukleidlərin kənd təsərrüfatı məhsullarına daxil olunmasını azltmaq və əhalinin şüalanmasının qarşısını almaq üçün kompleks tədbirlərin həyata keçirilməsi.

 

7.

 

Torpağın münbit qatının yuyulması vəsu təsərrüfatının lillənməsinin qarşısının alınması üçün erroziyaya qarşı mübarizə tədbirlərinin işlənib həyata keçirilməsi.

 

8. Uzun müddətli antropogen təsirlər nəticəsində texnogen çirklənməyə və dağılmaya məruz qalmış və təhlükəli ekoloji şərait yaratmış rayonlarda həmin torpaqların xəritələşdirilməsi və müvafiq kompleks rekultivasiya tədbirlərinin işlənib həyata keçirilməsi.
9. Respublikanın iqtisadiyyatında mühüm yer tutan suvarılan 1 milyon 440 min hektar torpaqların antropogen və iqlim dəyişməsi nəticəsində quraqlaşması (səhralaşması), baş verən təkrar şorlaşma və şorakətləşməyə qarşı kompleks tədbirlərin işlənib həyata keçirilməsi.

 

10. Kənd təsərrüfatında mineral gübrələr və pestisidlərdən istifadə mədəniyyətinin yüksəldilməsinə ciddi diqqət yetirilməsi.
11. Ekoloji problemləri operativ və düzgün həll etmək üçün sənaye. kənd təsərrüfatı və eləcə də subyektləri əhatə edən “Ekoloji bank”ın yaradılması.
12.  Qonşu region dövlətlərin birgə sənaye, kənd təsərrüfatı və eləcə də bütövlükdə biosfer ehtiyatlarından məqsədyönlü istifadə mühafizəsi sahəsində ekoloji koordinasiya mərkəzlərinin təşkili.
13. Ekoloji pensiya təsis edilməsi ilə hövzədaxili ekoloji bölgələrdə müəyyən təcili tədbirlərin həyata keçirtməyin mümkünlüyü.
14. Ekoloji sahədə baş verən qanun pozontularını aradan qaldırmaq məqsədi ilə Azərbaycan cinayət məcəlləsində “Ekoloji cinayətə” aid maddələrin yenidən işlənməsi.
15. Ölkəmizə gətirilən ərzaq məhsullarının ekoloji cəhətdən təmizliyinə ciddi nəzarət edilməsi.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *