All posts by admin

24 aprel – Ümumdünya laborator heyvanların müdafiəsi günü..

Bütün heyvanları müdafiə təşkilatları 24 aprel gününü laboratoriya heyvanlarının müdafiəsi günü kimi qeyd edir. Bu gün, xəstə heyvanlar üzərində təcrübə aparılmasına qarşı çıxan Beynəlxalq assosiasiya tərəfindən 1979-cu ildən etibarən qeyd edilməkdədir. Məhz bu ildən etibarən bütün əlaqəli təşkilatlar laboratoriya heyvanlarının üzərində təcrübə aparılmasına qarşı çıxmağa başladılar.
Lap qədim zamanlardan heyvanlar üzərində təcrübələr aparılırdı, lakin bütün bunlar sadəcə epizodik xarakter daşıyırdı. Bir anlayış kimi isə “laboratoriya heyvanı” məhz XIX əsrin sonlarında eksperimental biologiya və tibb elminin inkişafı ilə əlaqədar formalaşdı. XX əsrin ikinci yarısından etibarən heyvanlar üzərində aparılan elmi təcrübələr ayrıca istiqamət kimi fəaliyyətə başladı. Başda siçan və meymunlar olmaqla, laboratoriya heyvanları patoloji proseslərin araşdırılmasında, qida əlavələrində, kosmetik vasitələrin tərkibində və üzvi kimyada istifadə olunmağa başlandı.
Elmin inkişafının ilk mərhələlərində laboratoriya heyvanları ilə bağlı etik məsələlər aktual deyildi. Hazırda isə bioetika həm alimlərin, həm də cəmiyyətin əsas diqqət mərkəzində olan məsələlərdən biridir.

19-24 aprel Marş ( yürüş ) parklara günü

Müasir  Beynəlxalq qorunan ərazilərin və milli parkların  müdafiəsi gününün tarixi XIX əsrin 40-cı illərdən başlayır.  Hərəkatın təməlini öz ailəsi ilə birlikdə Nebraska ştatına köçüb gələn  Con Sterlinq Morton öz xanımı ilə agac əkməklə bu hərəkatın təməlini  qoymuşdur. 1872-ci ildə Morton ştatının Kənd təsərrüfatı idarə heyətinin yığıncağında təklif etmişdir ki, ağac əkmək üçün gün təyin edilsin və bu gün ştatın əhalisi ağac əkməklə məşğul olsunlar. Təklif geniş vüsət almış və məhz həmin gün 1000-dən çox ağac əkilmişdir.

17 aprel Ümumdünya Hemofiliya günü kimi qeyd olunur !

Hemofiliya – qanın laxtalanma xüsusiyyətinin pozulması ilə xarakterizə olunan irsi xəstəlik. Xəstəlik zamanı oynaqlara, əzələlərə və daxili orqanlara öz-özünə, zədə və ya cərrahi müdaxilə nəticəsində qanaxmalar baş verir.

Hətta xırda zədələr nəticəsində hemofiliyalı xəstələrin beyninə və ya digər həyati əhəmiyyətli orqanlarına qan axmasının ölümlə nəticələnməsi ehtimalı yüksəkdir. Hemofiliyanın ağır formasından əziyyət çəkən xəstələr oynaqlara (hemartroz) və əzələlərə (hematoma) tez-tez qan axması nəticəsində əlil halına düşürlər. Hemofiliya hemostazın plazma həlqəsinin pozulmasından irəli gələn hemorraqik diatezlərə (koaqulopatiya) aid edilir.

Tarixdə bu xəstəliyə kral xəstəliyi deyirlər. Belə ki, Fransada kral Lüdoviklər nəslində əsasən oğlan uşaqları bu xəstəlikdən əziyyət çəkirdi. Bu gün isə qan çatışmazlığı dünyada bir problem kimi yaşanan hemofiliya xəstəliyidir. İrsi qan xəstəliyi olan hemofiliya dünyanın bir çox ölkələrində əsasən Asiya, Afrika qitəsində, Aralıq dənizi hövzəsində daha çox yayılıb. Azərbaycanda isə bu xəstəlikdən 1000-dən artıq insan əziyyət çəkir.